در برآورد مقدار قیر مصرفی برای آسفالت، اولین قدم محاسبه دقیق متره آسفالت و میزان قیر لازم است. با توجه به شرایط اقتصادی فعلی کشور، تورم و افزایش قیمت مواد و مصالح ساختمانی، هزینه‌های مربوط به پروژه‌های عمرانی نیز به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است.
این افزایش هزینه‌ها، تأثیر مستقیمی بر بودجه‌بندی پروژه‌های عمرانی، از جمله ساخت و نگهداری جاده‌ها و راه‌ها، دارد. به همین دلیل، محاسبه دقیق قیر مصرفی برای آسفالت اهمیت زیادی پیدا کرده است. روش‌های متعددی برای این محاسبه وجود دارد که بسته به نوع پروژه و شرایط اجرا می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. در ادامه، به بررسی این روش‌ها و نکات مرتبط خواهیم پرداخت.
برای اطلاعات بیشتر: جدیدترین قیمت قیر
متره چیست؟
متره بطور کلی یعنی اندازه‌گیری دقیق میزان مصالح مورد نیاز برای اجرای یک پروژه یا اندازه‌گیری مقدار مصالحی که در یک پروژه که خاتمه یافته به کار گرفته شده است. این فرآیند در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی و عمرانی از جمله پروژه‌های راهسازی و آسفالت‌ریزی اهمیت زیادی دارد.
با این تعریف، حال می‌توانیم به متره و برآورد آسفالت بپردازیم تا بتوانیم مصالح مورد نیاز و هزینه‌های مرتبط با این نوع پروژه‌ها را به‌دقت تخمین بزنیم.
نحوه متره و برآورد آسفالت
برای محاسبه دقیق مقدار آسفالت و قیر مصرفی برای آسفالت، لازم است به چند نکته مهم توجه کنید:
- هزینه های ردیف‌های آسفالتی: در این ردیف‌ها، هزینه‌های تهیه آسفالت از کارخانه، حمل تا فاصله ۳۰ کیلومتر، باراندازی و اجرای آسفالت لحاظ شده است. هزینه حمل بیش از ۳۰ کیلومتر بر اساس ردیف‌های موجود در فصل حمل و نقل پرداخت می‌شود. همچنین، هزینه حمل مصالح سنگی و قیر مربوط به آسفالت و قیر مصرفی برای اجرای پریمکت و تک کت شامل پرداخت اضافی نمی‌شود.
- استانداردهای تهیه و اجرا: آسفالت باید طبق نقشه‌ها و مشخصات فنی تهیه شود و قبل از مصرف، نوع مصالح سنگی و میزان قیر مورد استفاده توسط مهندس مشاور تایید گردد.
- اندازه‌گیری ضخامت آسفالت: ضخامت آسفالت پس از کوبیدگی و مطابق نقشه‌ها اندازه‌گیری می‌شود. در صورت وجود کسری ضخامت، به نسبت کسری از بهای کار کاسته می‌شود.
- شکستگی مصالح سنگی: در فصل بیست و هفتم فهرست بهای رشته ابنیه، منظور از شکستگی، شکستگی مصنوعی است؛ شکستگی طبیعی مصالح در این بخش منظور نمی‌گردد.
- تمیزکاری سطح زیرین: هزینه جارو کردن و تمیز کردن سطح زیرین پریمکت و تک کت در ردیف‌های مربوط لحاظ شده است و پرداخت بهای ردیف‌ها منوط به انجام این تمیزکاری‌ها می‌باشد.
- لکه‌گیری آسفالت: برای لکه‌گیری سطوح آسفالتی، هزینه‌های مربوطه با ۳۰ درصد افزایش در ردیف‌های این فصل محاسبه می‌شود.
همچنین بخوانید: قیمت و کاربرد قیر فله
میزان قیر مصرفی در هر متر مکعب بتن آسفالتی
- در ردیف ۲۷۰۳۰۱: ۹۰ کیلوگرم
- در ردیف‌های ۲۷۰۳۰۲ و ۲۷۰۳۰۳: ۱۱۰ کیلوگرم
- در ردیف ۲۷۰۳۰۴: ۱۲۰ کیلوگرم
- برای آسفالت سرد مخلوط در محل: ۹۰ کیلوگرم
در صورت تغییر مقدار قیر بر اساس طرح اختلاط مصوب، به ازای هر ۱۰ کیلوگرم اضافه یا کسر قیر در هر متر مکعب، محاسبات بر اساس ردیف‌های ۲۷۰۴۰۲ و ۲۷۰۴۰۳ انجام و منظور می‌شود.
محاسبه حجم آسفالت و قیر
برای محاسبه حجم آسفالت و میزان قیر مصرفی برای آسفالت، ابتدا باید دانست که در هر تن آسفالت تقریبا ۵۰ کیلوگرم قیر استفاده می‌شود. همچنین اگر هر مترمکعب آسفالت را ۲۳۰۰ کیلوگرم در نظر بگیریم، به این ترتیب هر ۱۱۵۰ کیلوگرم آسفالت شامل حدود ۵۶ کیلوگرم قیر خواهد بود؛ یعنی در هر مترمکعب آسفالت حدودا ۱۱۲ کیلوگرم قیر به‌کار می‌رود.
به طور تقریبی، هر مترمکعب آسفالت با ضخامت ۶ سانتیمتر می‌تواند مساحتی حدود ۱۶.۸۱ متر مربع را پوشش دهد. برای به دست آوردن میزان قیر مورد استفاده در هر متر مربع، مقدار کل قیر در هر مترمکعب (۱۱۲ کیلوگرم) را بر مساحت پوشش داده شده (۱۶.۸۱ متر مربع) تقسیم می‌کنیم. نتیجه چیزی معادل ۷ کیلوگرم قیر در هر متر مربع آسفالت می‌باشد.
برای اطلاعات بیشتر: کاربردها و مزایای قیر بشکه ای
انواع قیر آسفالت و انتخاب نوع مناسب
قیر مورد استفاده در آسفالت جاده‌ها دارای انواع مختلفی است که بسته به شرایط جغرافیایی و نیازهای پروژه، انتخاب می‌شود. یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب قیر مصرفی برای آسفالت، گرید قیر است. هر گرید قیر دارای ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی است که برای شرایط آب و هوایی متفاوت مناسب می‌باشد.
برای مثال، قیر ۶۰/۷۰، که به عنوان قیر شل نیز شناخته می‌شود، یکی از رایج‌ترین انواع قیر در پروژه‌های راهسازی است. این نوع قیر با نقطه نرمی بین ۴۵ تا ۵۶ درجه سانتی‌گراد، دارای انعطاف‌پذیری مناسب بوده و در برابر شرایط اقلیمی متغیر و ترافیک متوسط تا سنگین مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد. قیمت قیر ۶۰/۷۰ نیز با توجه به نوسانات بازار و گرید آن متفاوت است.
همچنین بخوانید: کاربرد ها و قیمت قیر پالایشگاهی
بهترین نوع قیر برای راهسازی
قیر MC250 یکی از انواع قیرهای باکیفیت در صنعت راهسازی است که به دلیل ویژگی‌هایی چون انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت در برابر آب و خوردگی و عملکرد مطلوب در دماهای مختلف، شناخته شده است. این نوع قیر به دلیل ترکیب بهینه و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خود، برای ساخت آسفالتی مقاوم و پایدار مناسب است و باعث افزایش ماندگاری و عمر آسفالت می‌شود.
نکات کلیدی در برآورد متره آسفالت و مقدار قیر مصرفی
برای انجام یک پروژه آسفالت‌ریزی موفق، مراحل آماده‌سازی و انتخاب نوع آسفالت و قیر اهمیت ویژه‌ای دارند و به افزایش دوام و کیفیت سطح کمک می‌کنند. در این راستا، نکات مهمی وجود دارد که رعایت آن‌ها منجر به متره و برآورد دقیق‌تر آسفالت و قیر می‌شود.
در گام اول، عملیات پریمکت (Primer Coat) پیش از اجرای آسفالت انجام می‌شود و به‌عنوان یکی از مراحل ضروری مطرح است. این فرآیند چسبندگی بهتری میان لایه‌های زیرسازی و آسفالت ایجاد کرده و به پایداری بیشتر سطح کمک می‌کند. در عملیات پریمکت، قیر پاش به ازای هر متر مربع ۱۲۵۰ گرم قیر مصرف می‌کند. قیر مورد استفاده در این مرحله با نفوذ در سطح زیرین، گرد و خاک را تثبیت کرده و اتصال مناسب‌تری بین لایه‌های زیرسازی و آسفالت ایجاد می‌کند.
در برخی موارد برای بهبود چسبندگی بین لایه‌های مختلف آسفالت، عملیات تک کت (Tack Coat) نیز به‌کار می‌رود که به معنای پاشیدن لایه نازکی از قیر بر روی آسفالت موجود است. این عملیات چسبندگی بین لایه‌های مختلف را افزایش داده و از جدا شدن آسفالت جلوگیری می‌کند. مقدار قیر مصرفی برای تک کت، بسته به وضعیت سطح از ۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم در هر متر مربع متغیر است.
بیشتر بدانید
وزن آسفالت مصرفی برای هر متر مربع بسته به ضخامت آن تغییر می‌کند. این موضوع از لحاظ محاسبه مواد و هزینه‌ها بسیار مهم است. به عنوان مثال، هر متر مربع آسفالت با ضخامت ۶ سانتیمتر وزنی معادل ۱۳۸ کیلوگرم دارد، در حالی که همین مساحت با ضخامت ۵ سانتیمتر حدود ۱۱۵ کیلوگرم وزن خواهد داشت.
برای محاسبه مقدار آسفالت مورد نیاز، دانستن مساحت پوشش‌دهی آسفالت نیز اهمیت دارد. هر تن آسفالت بسته به ضخامتش می‌تواند مساحت مشخصی را پوشش دهد. به عنوان مثال، هر تن آسفالت با ضخامت ۶ سانتیمتر توانایی پوشش ۷.۲۴ متر مربع و با ضخامت ۵ سانتیمتر توانایی پوشش ۸.۶۹ متر مربع را دارد.
به عنوان نکته آخر، برای محاسبه مقدار دقیق قیر مورد نیاز برای هر متر مربع آسفالت، این مقدار تقسیم بر مساحت پوشش‌دهی خواهد شد. برای مثال، با ضخامت ۶ سانتیمتر، هر متر مربع آسفالت حدود ۷ کیلوگرم قیر نیاز دارد.
عوامل موثر در محاسبه میزان قیر مصرفی برای آسفالت
مصرف قیر و آسفالت در پروژه‌های مختلف با توجه به نوع کاربری و مقصد استفاده از آسفالت، متفاوت است. به عنوان مثال، آسفالت مورد نیاز برای پوشش خیابان‌ها، جاده‌ها، کوچه‌ها، و حتی پشت بام‌ها با توجه به شرایط محیطی، مقاومت و نوع کاربری، از نظر ترکیبات و ضخامت متغیر است. این تنوع باعث می‌شود تا محاسبات دقیق‌تری برای میزان قیر و آسفالت مصرفی در هر پروژه انجام شود.
ضخامت آسفالت نقش مهمی در تعیین مقدار مصالح مصرفی دارد. به طور معمول، در مناطق با تردد کم، ضخامت آسفالت حدود ۶ سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود. با توجه به وزن تقریبی ۲.۳ تن برای هر متر مکعب آسفالت، این ضخامت اجازه می‌دهد که هر تن آسفالت، مساحتی در حدود ۷.۲ متر مربع را پوشش دهد.
از این رو، محاسبه میزان آسفالت و قیر مصرفی به مهندسان عمران کمک می‌کند تا با توجه به ابعاد و نوع پروژه، نیازهای مالی و فنی پروژه را دقیق‌تر پیش‌بینی کنند. این محاسبات در نهایت به بهبود برنامه‌ریزی و مدیریت هزینه‌ها در پروژه‌های مختلف مانند ساخت و نگهداری باغ‌ها، محوطه‌سازی ساختمان‌ها، و احداث جاده‌ها و خیابان‌ها کمک شایانی می‌کند.
برای مثال، در پروژه‌هایی که نیاز به آسفالت‌ریزی در باغ یا محوطه ساختمان دارند، اطلاع از میزان قیر مصرفی می‌تواند هزینه‌ها را به‌صورت دقیق‌تری تخمین بزند. این امر به ویژه برای مهندسانی که قصد برآورد یا متره مصالح دارند، امکان ارائه پیش‌بینی‌های فنی و عملی بهتری را فراهم می‌سازد که در نهایت به بهبود اجرای پروژه و افزایش کارایی آن کمک می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر: بهترین تولید کنندگان قیر در ایران
سخن پایانی
با توجه به اینکه مقدار قیر مصرفی برای آسفالت تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند نوع پروژه، شرایط محیطی، وضعیت ترافیک، و نوع مصالح مورد استفاده قرار دارد، محاسبه دقیق این مقدار نیازمند دقت بالا و در نظر گرفتن همه این فاکتورها است. برای مثال، نوع جاده، تردد وسایل نقلیه، شرایط آب و هوایی و حتی وضعیت خاک و زیرساخت‌ها می‌توانند در تغییرات میزان مصرف قیر مؤثر باشند. به همین دلیل، باید هنگام محاسبه مقدار قیر مصرفی، همه این عوامل را به دقت ارزیابی کرد. استفاده از فرمول‌ها و روش‌های علمی و استاندارد در صنعت راهسازی می‌تواند به برآورد دقیق‌تر میزان قیر مصرفی کمک کند. این فرمول‌ها معمولا بر اساس ضخامت آسفالت، نوع قیر، میزان تردد و شرایط جغرافیایی تعیین می‌شوند و به مهندسان و پیمانکاران این امکان را می‌دهند که مقدار قیر را به‌طور بهینه محاسبه کنند. این روش‌ها به کاهش هدررفت مصالح و صرفه‌جویی در هزینه‌ها کمک شایانی می‌کند، چرا که از استفاده بی‌مورد و اضافی از قیر جلوگیری می‌شود.
سوالات متداول
مقدار قیر مصرفی برای آسفالت به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به نوع پروژه (مانند خیابان، جاده، کوچه یا پشت بام)، شرایط محیطی (آب و هوا، دما، رطوبت)، وضعیت ترافیک (کم یا زیاد بودن تردد وسایل نقلیه)، نوع مصالح سنگی و ترکیبات آسفالت اشاره کرد. به همین دلیل، هر پروژه نیازمند محاسبه دقیق‌تری برای تعیین مقدار قیر مصرفی است.
برای محاسبه میزان قیر مصرفی در هر متر مربع آسفالت، ابتدا باید وزن آسفالت در هر متر مربع را بدانیم. به‌طور معمول، هر متر مربع آسفالت با ضخامت ۶ سانتیمتر به حدود ۱۳۸ کیلوگرم نیاز دارد. سپس با تقسیم میزان قیر در هر متر مکعب (۱۱۲ کیلوگرم) بر مساحت تحت پوشش آن (۸۱.۱۶ متر مربع)، به مقدار تقریبی قیر مصرفی در هر متر مربع (حدود ۷ کیلوگرم) می‌رسیم.
پریمکت و تک کت دو روش مختلف برای آماده‌سازی سطح پیش از آسفالت‌ریزی هستند. در پریمکت، برای هر متر مربع از ۱۲۵۰ گرم قیر استفاده می‌شود. در حالی که در تک کت، که معمولا روی آسفالت‌های موجود برای تعمیرات و بهبود وضعیت آن اجرا می‌شود، بسته به میزان خرابی، به ازای هر متر مربع از ۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم قیر استفاده می‌شود.
برای پوشش دادن به مساحت‌های مختلف با آسفالت، می‌توان از ضریب‌های مصرف آسفالت استفاده کرد. به‌طور مثال، هر متر مربع آسفالت با ضخامت ۶ سانتیمتر تقریبا ۷.۲ متر مربع را پوشش می‌دهد. در حالی که برای ضخامت ۵ سانتیمتر، این مقدار به حدود ۸.۶۹ متر مربع می‌رسد. این اعداد می‌توانند برای تخمین میزان آسفالت و قیر مورد نیاز در پروژه‌ها مفید باشند.
ضخامت آسفالت یکی از عوامل اصلی تأثیرگذار بر میزان قیر مصرفی است. هرچه ضخامت آسفالت بیشتر باشد، میزان قیر مصرفی نیز افزایش می‌یابد. برای مثال، برای آسفالت با ضخامت ۶ سانتیمتر به ازای هر متر مربع تقریبا ۷ کیلوگرم قیر مصرف می‌شود، اما برای ضخامت ۵ سانتیمتر این مقدار کمتر خواهد بود.
عوامل مختلفی می‌توانند باعث تغییر در میزان قیر مصرفی شوند. از جمله این عوامل می‌توان به شرایط آب و هوایی، نوع و کیفیت مصالح سنگی، میزان تردد در منطقه، شرایط زیرسازی و نوع پروژه اشاره کرد. در پروژه‌هایی که نیاز به مقاومت بالاتری دارند (مانند جاده‌های پر ترافیک یا مناطق با شرایط آب و هوایی سخت)، ممکن است نیاز به قیر بیشتر و ترکیبات مقاوم‌تر باشد.
